Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong ‘hải trình’ chuyển đổi số tại Việt Nam. Sự cố xảy ra khi tàu chở 49 người, cách bờ chỉ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km, đã gặp phải giông lốc bất ngờ và lật giữa biển. Điều令人 chú ý là không hệ thống giám sát nào hay biết về tình huống này trong khoảng 2 giờ đồng hồ.
Sự chậm trễ trong việc phát hiện và ứng phó với tình huống khẩn cấp này được coi là ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, AI, dữ liệu lớn… Trong thời đại số, mọi tàu du lịch phải được giám sát thời gian thực để đảm bảo an toàn cho hành khách. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải, mà còn làm lộ ra khoảng trống lớn, thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực.
Chuyển đổi số và công nghệ có ý nghĩa khi nó chạm đến được những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc. Do đó, các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Tàu ra khơi phải có thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống IOC (Trung tâm Điều hành Thông minh) phải tích hợp AI để phát hiện các lộ trình bất thường. Khi một tàu không về đúng giờ, phải có cảnh báo. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh xác định vùng tìm kiếm.
Đặc biệt, trong các tình huống thời tiết nguy hiểm, hệ thống phải có khả năng cảnh báo sớm. Tàu thuyền cần được trang bị radar thời tiết để nhận được tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên. Điều này sẽ giúp ngăn chặn các tai nạn đáng tiếc và đảm bảo an toàn cho người dân.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và ‘may rủi’. Chuyển đổi số không dừng lại là hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Mục tiêu của chuyển đổi số không chỉ cần vẽ bản đồ đẹp, mà còn là ứng cứu người đúng lúc, trong nguy cấp. Như vậy, vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 là lời cảnh tỉnh cho các cấp cơ quan chức năng về việc cần nhanh chóng lấp đầy những ‘vùng còn trống’ trong việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và giám sát các hoạt động trên. Chỉ khi thực hiện được điều này, chuyển đổi số mới thực sự đem lại giá trị và tăng tính ứng dụng trong thực tế.