Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu đang tạo ra một cuộc cách mạng trong thương mại toàn cầu, đặc biệt là đối với các ngành công nghiệp phát thải cao như sắt thép. Với lộ trình triển khai bắt đầu từ năm 2023 và áp dụng đầy đủ vào năm 2026, CBAM đặt ra thách thức lớn cho các nước xuất khẩu, trong đó có Việt Nam.
Ngành thép Việt Nam đối mặt với thách thức lớn khi CBAM được triển khai
Ngành thép là một trong những ngành công nghiệp quan trọng của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu hàng năm đạt hàng tỷ USD. Tuy nhiên, ngành thép Việt Nam cũng là một trong những ngành có mức phát thải carbon cao nhất. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong quý I/2025, Việt Nam xuất khẩu 2.8 triệu tấn thép, đạt kim ngạch 1.9 tỷ USD, với giá bình quân khoảng 648.65 USD/tấn.
Cơ cấu các ngành mục tiêu của CBAM theo giá trị nhập khẩu vào EU
CBAM sẽ yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu thép của Việt Nam phải báo cáo và chi trả cho lượng phát thải carbon của sản phẩm. Điều này sẽ làm tăng chi phí sản xuất và giảm khả năng cạnh tranh của ngành thép Việt Nam trên thị trường EU.
Để thích nghi với CBAM, ngành thép Việt Nam cần phải chuyển đổi sang sản xuất thép xanh, giảm phát thải carbon và cải thiện hiệu suất năng lượng. Điều này đòi hỏi sự đầu tư lớn vào công nghệ mới, cũng như sự hỗ trợ từ chính phủ.
Cường độ phát thải carbon của ngành thép tại một số quốc gia
Một số giải pháp có thể giúp ngành thép Việt Nam thích nghi với CBAM bao gồm:
Xây dựng hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) carbon quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đáp ứng yêu cầu báo cáo của CBAM.
Triển khai hệ thống giao dịch phát thải (ETS) thí điểm trong ngành thép để tạo cơ chế định giá carbon nội địa.
Cung cấp các chính sách ưu đãi tài chính cho đầu tư vào công nghệ giảm phát thải.
Tăng cường tiếp cận tài chính khí hậu quốc tế để hỗ trợ quá trình chuyển đổi.
Với sự hỗ trợ từ chính phủ và sự đầu tư vào công nghệ mới, ngành thép Việt Nam có thể thích nghi với CBAM và phát triển bền vững.