Trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) mà Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố để lấy ý kiến, một điểm đáng chú ý là việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo, điều này đòi hỏi sự quan tâm và thảo luận rộng rãi từ các chuyên gia và lãnh đạo trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.
Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng việc tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Điều này sẽ giúp các trường có thể xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù của ngành nghề. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực, cần có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo nghiêm ngặt.
Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng), cho rằng dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề. Điều này cũng yêu cầu các trường phải có chiến lược phát triển cụ thể và đảm bảo chất lượng đào tạo.
Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, nhấn mạnh rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa. Điều này không chỉ giúp người học có thông tin đầy đủ mà còn tạo ra sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong toàn bộ quá trình đào tạo.
Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai), đánh giá rằng việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có thể hoạt động hiệu quả.
Một nội dung khác trong dự thảo là việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo. Về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng.
Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Việc cân bằng giữa tự chủ và trách nhiệm giải trình sẽ là chìa khóa để nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam.