Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ trong lối sống và chế độ ăn uống, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh, kết hợp với hoạt động thể lực thường xuyên, có thể giúp kiểm soát và điều trị rối loạn mỡ máu hiệu quả. Hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ để có được hướng dẫn cụ thể và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về rối loạn mỡ máu và cách phòng ngừa tại Tổ chức Y tế thế giới và Viện Dinh dưỡng.

Bệnh gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ thừa tích tụ trong gan, gây rối loạn chức năng gan. Theo bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa Saurabh Sethi (Ấn Độ), bệnh gan nhiễm mỡ được phân thành hai loại chính: Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và bệnh gan nhiễm mỡ do rượu. Về vấn đề dinh dưỡng, có những loại thực phẩm tốt cho sức khỏe gan và ngược lại, những loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Các loại thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh, bao gồm đồ uống có đường như soda và nước ép trái cây, vì chúng chứa nhiều calo rỗng và chất bảo quản có hại. Thực phẩm chiên rán cũng có thể gây hại cho gan, do đó, chuyên gia khuyên nên chiên thực phẩm bằng nồi chiên không dầu hoặc sử dụng dầu bơ, dầu ô liu để giảm thiểu tác hại. Ngoài ra, thực phẩm siêu chế biến như khoai tây chiên, xúc xích, và mì ăn liền cũng nên hạn chế tiêu thụ.

Mặt khác, có những loại thực phẩm có thể giúp cải thiện và thậm chí đảo ngược tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ. Đồ uống lành mạnh như cà phê đen, trà đen, trà xanh… rất tốt cho sức khỏe gan do chứa chất chống oxy hóa. Nghệ, với curcumin có đặc tính chống viêm, cũng là một lựa chọn有益. Thêm vào đó, trái cây như việt quất, bông cải xanh, và củ dền cũng hỗ trợ sức khỏe gan.

Các loại quả mọng như việt quất và dâu tây chứa chất chống oxy hóa giúp cải thiện chức năng gan, trong khi bông cải xanh và củ dền hỗ trợ quá trình giải độc gan. Chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe gan và cải thiện tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ.

Namun

Tuy nhiên, bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống hoặc lối sống, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân.