Đã nửa thế kỷ trôi qua kể từ khi chiến tranh kết thúc, nhưng ký ức về những ngày tháng ác liệt vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí của những người cựu binh Quảng Trị. Những vết thương chiến tranh trên cơ thể họ vẫn còn đau nhức, nhưng tinh thần thép và trái tim can trường của họ vẫn là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ hôm nay.

Tại vùng đất Vĩnh Linh, Quảng Trị, nơi được biết đến với tên ‘Lũy thép’ trong kháng chiến chống Mỹ, chúng tôi đã có cơ hội gặp gỡ cựu binh Trần Bá Minh Xượng, người lính từng đi qua nhiều chiến trường ác liệt. Ông Xượng nhập ngũ năm 1960 và hoạt động bí mật trong lòng địch tại Gia Lai trong suốt 15 năm. Những ký ức về đồng đội, về những ngày tháng chiến tranh khốc liệt vẫn còn hiện rõ trong tâm trí ông.

Ông Xượng nhớ lại: ‘Ngày đó, tôi lên đường với cái cuốc, cái xẻng thay súng đạn. Ai cũng không biết sợ chi hết, chỉ mong Tổ quốc sạch bóng thù’. May mắn trở về sau chiến tranh, nhưng cơ thể ông vẫn còn mang những mảnh đạn và di chứng của chất độc màu da cam.

Chúng tôi cũng có dịp gặp gỡ ông Võ Văn Hoãn, cựu binh từng tham gia trận đánh tại Thành cổ Quảng Trị. Ông Hoãn bị nhiễm chất độc da cam và vẫn còn những dấu tích tàn khốc của chiến tranh trên cơ thể. Ông nhớ lại: ‘Lúc đó mình không sợ gì hết, chỉ có một suy nghĩ là phải đánh để đất nước hòa bình, vì dân mà chiến đấu’.

Ông Trần Đình Liền, cựu binh từng chỉ huy xe tăng trong trận đánh Cửa Việt, Quảng Trị, vẫn giữ được phong thái dứt khoát của người chỉ huy năm xưa. Ông Liền nhập ngũ năm 1967 và trực tiếp điều khiển xe tăng xông pha giữa làn bom đạn. Đến nay, trên cơ thể ông vẫn còn nhiều mảnh đạn chưa thể lấy ra.

Ông Nguyễn Văn Minh, cựu binh từng bị trúng mảnh bom ở mắt, vẫn còn nhớ rõ ký ức về những người bạn cùng vào sinh ra tử. Ông Minh bật khóc khi nhớ lại: ‘Tôi nằm giữa hố bom, tưởng mình chết rồi. Cạnh tôi, anh em hy sinh hết cả. Một người bạn thân, trước khi mất đã nắm tay tôi nói: ‘Sống thay phần tao”.

Những câu chuyện của các cựu binh Quảng Trị là minh chứng sống động cho sự hy sinh và lòng quả cảm của thế hệ cha anh. Trong hành trình tri ân của thế hệ trẻ hôm nay, sự xúc động hiện lên trong ánh mắt, trong từng lời thăm hỏi giản dị mà chan chứa nghĩa tình, tất cả như nhắn gửi rằng lòng biết ơn luôn mãi được khắc ghi trong tim.

Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sỹ, báo Dân trí đã phối hợp với Bệnh viện 19-8 (Bộ Công an), Công ty Cổ phần Dược phẩm Pharmacity tổ chức chương trình khám sức khỏe và tặng quà cho các cựu chiến binh tại Quảng Trị. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng những hy sinh của các thế hệ cha anh sẽ luôn được ghi nhớ.

Trong những ngày tháng 7, các cán bộ, đoàn viên thanh niên (ĐVTN) xã Sơn Đông đã tổ chức thăm và trò chuyện với những người mẹ, người cha, và thân nhân của các gia đình liệt sĩ trên địa bàn xã. Hoạt động này không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã ngã xuống vì Tổ quốc mà còn là cách để thế hệ trẻ kết nối với quá khứ và tri ân những hy sinh cao cả.

Như tại căn nhà nhỏ ở thôn Hương Ngãi, cụ bà Triệu Thị Trinh đã không giấu được niềm xúc động khi ngắm nhìn bức ảnh rõ nét của người con trai, liệt sĩ Triệu Quốc Bình. Bức hình này đã trở thành một phần thiêng liêng của gia đình, là hình ảnh duy nhất mà cụ bà lưu giữ về người con trai sinh năm 1946, hy sinh tại mặt trận phía nam năm 1967. Tương tự, tại xã Hải Lựu, bức hình duy nhất của liệt sĩ Nguyễn Văn Chước cũng đã được gia đình phục chế vào một thời điểm trước đây nhưng do công nghệ thời đó còn hạn chế, chất lượng ảnh đã không còn rõ nét sau thời gian dài.

Trước khi thực hiện chương trình phục hồi ảnh liệt sĩ, Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các cơ sở đoàn tiến hành khảo sát thực tế tại địa phương. Qua đó, các đoàn viên đã nắm được tình hình về những liệt sĩ ra đi và để lại cho gia đình những tấm hình, thậm chí chỉ là những tấm ảnh vẽ chì chân dung dựa trên miêu tả của người thân. Thời gian trôi qua, những tấm hình kỷ niệm và di ảnh thờ này đã phai mờ và hư hỏng theo năm tháng, khiến cho việc nhận diện trở nên khó khăn.

Với lòng tri ân và mong muốn được phục hồi những tấm ảnh mà các anh hùng liệt sĩ để lại, Đoàn thanh niên các xã, phường đã phối hợp cùng cấp ủy chi bộ, chi đoàn các khu dân cư và xin phép các gia đình thực hiện chương trình ý nghĩa này. Chương trình chủ yếu được thực hiện từ nguồn xã hội và đã nhận được sự đồng hành của nhiều đơn vị, tổ chức. Bằng việc sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và sự hỗ trợ kỹ thuật, các bức ảnh được phục dựng từ những bức ảnh cũ và thông tin từ gia đình cung cấp.

Thông qua công nghệ hiện đại, hình ảnh các liệt sĩ được tái hiện một cách sống động và chân thực. Điều này không chỉ giúp người thân có cơ hội nhìn lại gương mặt thân yêu sau nhiều năm tháng chỉ còn trong ký ức mà còn là cách để những thế hệ sau có thể hiểu hơn về lịch sử và những hy sinh của thế hệ đi trước. Những nỗ lực này thể hiện sự trân trọng và biết ơn của thế hệ trẻ đối với những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc.

Quá trình phục hồi ảnh không chỉ dừng lại ở việc tái tạo hình ảnh mà còn là cơ hội để người thân được tiếp xúc và cảm nhận gần gũi hơn với những hình ảnh thân yêu đã mất. Đó là việc góp phần giữ gìn ký ức gia đình và bản sắc dân tộc, truyền tải thông điệp của sự tri ân và niềm tự hào dân tộc đến với thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.