Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, trong đó phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Mục tiêu chính của đề án là xây dựng và phát triển ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong từng lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đặc biệt, đối với các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học, đề án đặt mục tiêu sẽ hình thành ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam. Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo này sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, cùng với ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tham gia.

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Qua đó, đề án hướng đến nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động trong thời kỳ hội nhập quốc tế và cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư.

Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Việc này không chỉ giúp tăng cường năng lực nghiên cứu và đào tạo của các cơ sở giáo dục trong nước mà còn tạo cơ hội chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm từ các chuyên gia quốc tế.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, cùng với các đối tác khác bao gồm các cơ sở giáo dục đại học khác, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế sâu rộng. Qua đó, Việt Nam kỳ vọng sẽ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế và công nghệ.

Sau vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 trên vùng biển Quảng Ninh gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, vấn đề ứng phó hiệu quả với thiên tai và các sự cố do thiên tai gây ra đã trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Tàu Vịnh Xanh58, chở theo 46 hành khách và 3 thuyền viên, rời bến cảng Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh lúc 12h55 ngày 19/7. Tuy nhiên, đến 13h30 cùng ngày, khi gần đến hang Đầu Gỗ, tàu đã gặp phải dông gió lớn và bị lật, khiến tất cả người trên tàu rơi xuống biển. Đến 14h05, tàu đã mất kết nối GPS.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cơn dông chiều 19/7 đã quét rất mạnh từ miền Bắc vào miền Trung là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua Bắc Bộ, không phải do ảnh hưởng của bão số 3. Đây là một siêu mây dông hiếm gặp trong khí tượng, rất khó dự báo. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Quảng Ninh đã có cảnh báo dông lốc, và tàu Vịnh Xanh58 đã rời bến được hơn 30 phút.

Chánh Văn phòng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cao Lê Tuấn Anh cho biết, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 là sự cố thiên tai hi hữu, bất khả kháng và không mong muốn. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải đánh giá khách quan để không để ảnh hưởng đến sự phát triển chung của ngành du lịch. Ông Cao Lê Tuấn Anh cũng lưu ý không chủ quan, lơ là; sự việc lật tàu Vịnh Xanh58 là sự cảnh tỉnh để các cơ quan chức năng, những người làm trong lĩnh vực du lịch, các chủ tàu, các thuyền viên hoàn chỉnh lại quy trình an toàn. Trong đó, cần phải ban hành quy trình an toàn ngay từ khi xuống tàu.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, đối với sự việc này cần phải cảnh báo và khuyến nghị cho các cơ sở kinh doanh du lịch thường xuyên phải bảo đảm an toàn cho du khách. Còn đối với thiên tai, địch họa cần chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời.

TS Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup, cho rằng vụ lật tàu lần này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đó là cần một cuộc cách mạng về đăng kiểm, quản lý, cứu hộ thời 4.0. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải số hóa, giám sát theo thời gian thực để bảo vệ tính mạng cho du khách. TS. Phạm Hà cũng lưu ý, đó là kiểu tàu vỏ đồng, thiết kế đáy phẳng, lại sử dụng vật liệu nhẹ dễ chìm, kiểu lật úp – nếu tiếp tục đưa vào khai thác sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn. Bởi loại tàu này có phần đáy quá nông, thân tàu nhẹ và dễ bị nung nóng dưới trời nắng gay gắt. Khi đỗ neo lâu ở vị trí cao trên boong để ăn trưa, nếu gặp mưa lớn kèm gió mạnh, tàu rất dễ bị lật.

Nhìn chung, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 là một lời cảnh tỉnh cho ngành du lịch và các cơ quan chức năng về việc cần phải đặt vấn đề an toàn lên hàng đầu. Để tránh tái diễn những sự cố tương tự, cần phải có những biện pháp quyết liệt và đồng bộ hơn nữa để đảm bảo an toàn cho du khách và những người tham gia hoạt động du lịch.

Ở tỉnh Tuyên Quang, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã được triển khai một cách hiệu quả thông qua việc hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế, hợp tác xã do phụ nữ làm chủ trong việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, nhiều hội viên phụ nữ đã có thể nâng cao thu nhập, tạo việc làm và vươn lên làm giàu bền vững.

Các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã trong việc ứng dụng công nghệ 4.0. Bên cạnh đó, họ cũng đã tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nhằm nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một ví dụ điển hình là Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, sản phẩm dầu lạc của họ đã được bán đi các tỉnh, thành trên cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá và phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của Hợp tác xã đã đạt OCOP 4 sao vào năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, Hợp tác xã tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, với mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.

Các mô hình sinh kế ứng dụng công nghệ 4.0 tại Tuyên Quang không chỉ giúp tăng thu nhập cho phụ nữ mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Để biết thêm thông tin về các dự án và mô hình kinh tế khác, vui lòng truy cập https://tuyenquang.gov.vn/ hoặc https://www.hoaphuonuoc.org.vn/.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường nghĩ đến các ngành học như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm. Tuy nhiên, cũng có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến công nghệ nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Dưới đây là 5 ngành học đang ‘hưởng ké’ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng.

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot…

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu…

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.