Làm thế nào cơ thể điều chỉnh đồng hồ sinh học khi đối mặt với nhiệt độ cao

Linh — Fri, 05 Sep 2025 05:01:12 +0000

Một nghiên cứu gần đây đã đưa ra phát hiện quan trọng về khả năng của đồng hồ sinh học con người trong việc duy trì nhịp điệu 24 giờ trong điều kiện nhiệt độ cao. Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Khoa học Toán học và Lý thuyết Liên ngành RIKEN (iTHEMS) ở Nhật Bản đã thực hiện nghiên cứu này, giúp làm sáng tỏ thêm về cơ chế phức tạp của đồng hồ sinh học và cách nó phản ứng với các điều kiện môi trường khác nhau.

Đồng hồ sinh học là một hệ thống điều chỉnh giúp cơ thể chúng ta quản lý các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến tốc độ của các phản ứng sinh học, từ đó ảnh hưởng đến sự chính xác của đồng hồ sinh học. Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một cơ chế gọi là bù trừ nhiệt, giúp duy trì nhịp điệu của đồng hồ sinh học trong điều kiện nhiệt độ cao.

Các nhà nghiên cứu đã áp dụng một kỹ thuật toán học tiên tiến gọi là phương pháp nhóm tái chuẩn hóa để phân tích dữ liệu. Qua đó, họ đã phát hiện ra rằng hình dạng của chu kỳ gene thay đổi ở nhiệt độ cao, với mức độ RNA thông tin (mRNA) tăng lên nhanh chóng, sau đó giảm dần. Sự thay đổi hình dạng này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chiều dài chu kỳ của đồng hồ sinh học, cho phép nó tiếp tục hoạt động chính xác.

Khi nhiệt độ tăng, hình dạng của sóng gene trở nên không đối xứng, giống như răng cưa. Sự thay đổi hình dạng này giúp đồng hồ sinh học duy trì độ chính xác, ngay cả trong điều kiện nhiệt độ cao. Điều đáng chú ý là sự thay đổi hình dạng này không chỉ xảy ra ở con người mà còn xuất hiện ở nhiều loài khác, bao gồm cả ruồi, chuột và nấm.

Đồng hồ sinh học có ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe của con người. Sự thay đổi hình dạng của đồng hồ sinh học có thể ảnh hưởng đến khả năng thích nghi với thay đổi múi giờ và làm việc theo ca. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng nghiên cứu này sẽ giúp phát triển các phương pháp điều trị mới cho các rối loạn sinh học và cải thiện hiểu biết về mối quan hệ giữa nhiệt độ và đồng hồ sinh học.

Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí PLOS Computational Biology, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tìm hiểu về cơ chế hoạt động của đồng hồ sinh học và cách nó tương tác với môi trường xung quanh.

Lý do khoa học giải thích vì sao trời mưa khiến ta buồn ngủ?

Linh — Thu, 12 Jun 2025 10:48:16 +0000

Ảnh minh họa

Trời mưa thường khiến chúng ta cảm thấy buồn ngủ và uể oải hơn. Nhưng lý do đằng sau hiện tượng này là gì?
Khoa học đã chỉ ra rằng mưa ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của hệ thần kinh, hormone và môi trường sống, tất cả đều có thể khiến chúng ta thấy buồn ngủ hơn bình thường.

Tác động của mưa đến hormone và đồng hồ sinh học

Ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết đồng hồ sinh học của con người. Tia UVA và UVB từ ánh nắng mặt trời kích thích cơ thể sản sinh serotonin, một hormone giúp tăng mức độ tỉnh táo, cải thiện tâm trạng và nâng cao khả năng tập trung. Đồng thời, ánh sáng cũng làm giảm sản xuất melatonin, một loại hormone gây buồn ngủ được tuyến tùng tiết ra khi trời tối. Vào những ngày mưa, bầu trời u ám, mây dày và ánh sáng giảm mạnh, cơ thể tự động “hiểu nhầm” rằng đang đến giờ ngủ.

Mưa làm giảm serotonin và tăng melatonin

Khi ánh sáng giảm, lượng serotonin giảm, còn melatonin tăng lên khiến chúng ta dễ rơi vào trạng thái lờ đờ, mỏi mệt. Bác sĩ Darius Loghmanee, chuyên gia giấc ngủ tại Trung tâm Y tế Advocate Christ (Mỹ), cho biết khả năng ngủ hay thức của con người bị chi phối bởi môi trường. Nếu bạn quen ngủ trong bóng tối, việc có ánh sáng trong phòng có thể khiến khó ngủ. Ngược lại, nếu quen thức dậy trong ánh sáng thì những ngày u ám hoặc mùa đông có thể khiến bạn rất khó tỉnh táo.

Tiếng mưa rơi cũng là loại âm thanh giúp dễ ngủ

Âm thanh của mưa và ảnh hưởng đến não bộ

Tiếng mưa rơi đều đều, nhẹ nhàng là một dạng “pink noise” (âm thanh hồng), loại âm thanh nền có tần số thấp, dịu và tự nhiên. Loại “âm thanh hồng” có khả năng làm dịu thần kinh, che lấp tiếng ồn gây phân tâm và hỗ trợ quá trình đi vào giấc ngủ. Một số nghiên cứu cho thấy việc nghe “âm thanh hồng” vào ban đêm có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, tăng độ sâu và giảm số lần thức giấc.

Làm gì để “kháng cự” cơn buồn ngủ ngày mưa?

Vẫn có những cách đơn giản để giúp cơ thể vượt qua trạng thái mỏi mệt này. Một chút vận động nhẹ nhàng như đi bộ quanh nhà hoặc tập vài động tác giãn cơ có thể giúp tăng lưu lượng máu, cải thiện tâm trạng và đánh thức sự tỉnh táo. Việc bật đèn sáng trong phòng vào những lúc trời âm u cũng hỗ trợ đồng hồ sinh học hoạt động đúng nhịp, tránh cảm giác chậm chạp kéo dài.
Bên cạnh đó, duy trì thói quen ngủ đúng giờ, uống đủ nước và hạn chế phụ thuộc vào cà phê là những thói quen nhỏ nhưng có tác động đáng kể đến năng lượng trong ngày. Dù trời mưa khiến cơ thể dễ rơi vào trạng thái muốn nghỉ ngơi, nhưng với vài điều chỉnh hợp lý, bạn hoàn toàn có thể giữ nhịp sống ổn định và nhẹ nhàng vượt qua những ngày u ám.

đồng hồ sinh học – Tinhot.info

Làm thế nào cơ thể điều chỉnh đồng hồ sinh học khi đối mặt với nhiệt độ cao

Lý do khoa học giải thích vì sao trời mưa khiến ta buồn ngủ?

Tác động của mưa đến hormone và đồng hồ sinh học

Mưa làm giảm serotonin và tăng melatonin

Âm thanh của mưa và ảnh hưởng đến não bộ

Làm gì để “kháng cự” cơn buồn ngủ ngày mưa?