Trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi số đã trở thành yếu tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp, đặc biệt là trong cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất và kinh doanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những điểm nghẽn quan trọng mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt là vấn đề nhân lực.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và áp dụng công nghệ phù hợp do thiếu vốn đầu tư và không có nhân lực đủ trình độ để vận hành. Điều này thể hiện sự cần thiết của việc tìm ra giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua rào cản này.

Các chuyên gia cho rằng để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số, cần triển khai cơ chế ‘chuyển đổi từng bước’. Thay vì thay đổi toàn bộ quy trình cùng lúc, doanh nghiệp có thể bắt đầu từ những nghiệp vụ dễ áp dụng như hóa đơn điện tử, kế toán online, quản lý bán hàng… Việc này sẽ giúp doanh nghiệp làm quen dần dần với công nghệ và giảm thiểu rủi ro.

Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức giáo dục để tổ chức các chương trình đào tạo thực hành, học online, cấp chứng chỉ… là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp nâng cao trình độ công nghệ của nhân lực và đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng Nhà nước nên tạo ra một số chương trình trọng điểm, có kinh phí và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đào tạo qua đấu thầu để doanh nghiệp tư nhân có khả năng thiết kế những khóa học, chương trình học bổ sung và phổ thông hóa các kỹ năng mới cho người yếu thế trong thị trường việc làm mới.

Một yếu tố quan trọng khác là cần khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp công nghệ thân thiện với người dùng. Phần mềm phải dễ sử dụng, giao diện đơn giản, thậm chí tích hợp tính năng điều khiển bằng giọng nói để người lao động phổ thông cũng có thể làm quen nhanh chóng. Điều này sẽ giúp tăng cường khả năng tiếp cận và áp dụng công nghệ của doanh nghiệp.

Theo dự báo, khoảng 70% công việc truyền thống tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự phát triển của AI trong thập kỷ tới. Các nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhận định, AI sẽ là công nghệ chủ đạo định hình tương lai hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5-10 năm tới.

Để hình thành nguồn lực mới, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số có lồng ghép yếu tố phát triển con người; doanh nghiệp và người lao động cần đầu tư vào học tập và nâng cao kỹ năng số. Việc này sẽ giúp doanh nghiệp và người lao động thích ứng với sự thay đổi của thời đại công nghệ.

Xây dựng một hệ sinh thái nhân lực thích ứng công nghệ không chỉ dựa vào nỗ lực riêng của doanh nghiệp mà giáo dục đại học chính là mắt xích đầu tiên góp phần định hình tư duy, nền tảng tri thức và thái độ nghề nghiệp cho người lao động tương lai.

Nhân lực không thể tách rời tổng thể các yếu tố như cấu trúc nền kinh tế, định hướng chính sách vĩ mô và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực chịu tác động trực tiếp từ cách mà nền kinh tế được tổ chức, điều tiết và định hướng phát triển.

Muốn hình thành một lực lượng lao động phù hợp với thời đại công nghệ, cần đồng bộ giữa chính sách phát triển nhân lực và các chính sách kinh tế-công nghệ. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động phát triển và thích ứng với sự thay đổi của thời đại.

Chỉ còn khoảng một tháng nữa, các học sinh phổ thông trên cả nước sẽ bắt đầu năm học mới 2025-2026. Đây là một năm học đặc biệt khi ngành giáo dục trải qua cuộc đại sắp xếp lại bộ máy quản lý và địa giới hành chính, dẫn đến một số trường phải đổi tên mới. Sự thay đổi này đòi hỏi các trường học phải nhanh chóng thích nghi và điều chỉnh để phù hợp với tình hình mới.

Trước thềm năm học mới, các trường, đặc biệt là từ cấp trung học cơ sở trở xuống do cấp xã quản lý, đang tích cực chấn chỉnh lại bộ máy, bao gồm cả cơ sở hạ tầng công nghệ, cả phần cứng và phần mềm ứng dụng. Việc chuyển đổi số trong giáo dục đang trở thành xu hướng tất yếu, với vai trò hàng đầu của trí tuệ nhân tạo (AI). Ngành giáo dục cần vận hành với mức độ chuyển đổi số cao hơn trước đây để tương xứng với nhu cầu phát triển.

Phụ huynh kỳ vọng vào việc giáo dục số sẽ được triển khai tốt hơn trong năm học mới, giúp phục vụ cả nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Việc quản lý và kết nối giữa các bên trong giáo dục sẽ được dựa trên nền tảng số, giúp phụ huynh có thể nắm rõ tình hình học tập của con em mình một cách minh bạch và hiệu quả. Qua đó, phụ huynh có thể theo dõi tiến trình học tập của con em mình một cách sát sao, nhận được thông tin phản hồi kịp thời và có các quyết định phù hợp để hỗ trợ con em mình.

Trong thời gian qua, nhiều phụ huynh và giáo viên đã kết nối với nhau qua các nhóm riêng trên mạng xã hội. Kênh kết nối này đã chứng minh sự hiệu quả và cần được duy trì và tận dụng tối đa. Tuy nhiên, nhà trường và phụ huynh cần có kênh tương tác trực thực hơn. Thông qua ứng dụng online, phụ huynh có thể giám sát chặt chẽ tình hình học tập và ở trường của con em mình mọi lúc, mọi nơi.

Sau hơn tháng rưỡi nghỉ hè, các em học sinh đang cần được phụ huynh “điều hướng” để chuẩn bị cho năm học mới. Điều quan trọng là giảm dần thời gian vui chơi và bắt đầu tập trung ôn tập lại kiến thức đã bị rơi rớt. Nhà trường và gia đình có thể tận dụng các nội dung số trên mạng xã hội để giúp các em quay lại việc học hành.

Các cơ quan và tổ chức có liên quan, đặc biệt là những người có ảnh hưởng trong công chúng như các KOL, YouTuber, TikToker,… cần hỗ trợ để giúp học sinh chuẩn bị tốt nhất cho năm học mới. Với sự hỗ trợ từ các nội dung số và sự quan tâm của phụ huynh, các em học sinh sẽ có thể chuẩn bị tốt cho năm học mới và đạt được thành tích cao trong học tập.