Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ trong lối sống và chế độ ăn uống, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh, kết hợp với hoạt động thể lực thường xuyên, có thể giúp kiểm soát và điều trị rối loạn mỡ máu hiệu quả. Hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ để có được hướng dẫn cụ thể và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về rối loạn mỡ máu và cách phòng ngừa tại Tổ chức Y tế thế giới và Viện Dinh dưỡng.

Người bệnh tiểu đường luôn được khuyên cáo về việc kiểm soát chặt chẽ lượng đường huyết trong máu, và điều này bao gồm cả việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, đặc biệt là trái cây. Mặc dù trái cây là một phần quan trọng của một chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng một số loại có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết. Vì vậy, việc chọn những loại trái cây có chỉ số đường huyết (GI) thấp là rất quan trọng.

Chỉ số đường huyết là một chỉ số giúp đo lường mức độ mà một loại thực phẩm có thể làm tăng lượng đường trong máu. Các loại trái cây có chỉ số đường huyết thấp thường được tiêu hóa và hấp thụ chậm hơn, giúp ngăn chặn sự tăng đột biến của lượng đường trong máu. Dưới đây là danh sách bốn loại trái cây tốt nhất mà người bệnh tiểu đường có thể thêm vào chế độ ăn uống của mình.

Các loại quả mọng như việt quất, mâm xôi và dâu tây không chỉ có hương vị ngon miệng mà còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe. Chúng có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể chống lại các tổn thương oxy hóa. Một cốc quả mọng cung cấp khoảng 15-20 gram carbohydrate, là một lượng vừa đủ cho người bệnh tiểu đường. Đặc biệt, quả mọng giàu polyphenol, một hợp chất thực vật có tác dụng chống viêm, giúp giảm tình trạng viêm liên quan đến sự phát triển của bệnh tiểu đường type 1.

Kiwi là một lựa chọn tuyệt vời khác cho người bệnh tiểu đường. Với chỉ số đường huyết từ thấp đến trung bình, kiwi cung cấp một lượng lớn chất xơ và các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin C và chất chống oxy hóa. Những chất này không chỉ giúp ổn định lượng đường trong máu mà còn tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể.

Táo là một loại trái cây phổ biến và an toàn cho người bệnh tiểu đường. Với chỉ số GI thấp và hàm lượng chất xơ cao, táo giúp giảm lượng đường trong máu và cải thiện sức khỏe đường ruột. Pectin, một loại chất xơ hòa tan trong táo, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm cholesterol và cải thiện độ nhạy insulin.

Bơ cũng là một lựa chọn thân thiện với bệnh tiểu đường. Mặc dù có hàm lượng chất béo cao, nhưng chất béo không bão hòa đơn trong bơ lại rất có lợi cho tim mạch. Chúng giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm lượng đường trong máu tăng đột biến sau bữa ăn. Hơn nữa, bơ cung cấp một lượng lớn chất xơ và các chất dinh dưỡng cần thiết khác.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý dành cho người bị tiểu đường bao gồm việc lựa chọn trái cây có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Những lựa chọn như quả mọng, kiwi, táo và bơ không chỉ giúp kiểm soát bệnh tiểu đường mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có được lời khuyên cụ thể và phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.