Khoa học – Tinhot.info https://tinhot.info Trang thông tin tổng hợp online Tue, 23 Sep 2025 05:47:48 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/tinhot/2025/08/tinhot.svg Khoa học – Tinhot.info https://tinhot.info 32 32 Phát triển kinh tế biển: Nuôi trồng và khai thác bền vững https://tinhot.info/phat-trien-kinh-te-bien-nuoi-trong-va-khai-thac-ben-vung/ Tue, 23 Sep 2025 05:47:44 +0000 https://tinhot.info/phat-trien-kinh-te-bien-nuoi-trong-va-khai-thac-ben-vung/

Phát triển kinh tế biển đang trở thành một trong những hướng đi quan trọng của Việt Nam, nhằm khai thác tiềm năng lớn của đất nước. Kinh tế biển bao gồm toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển, trong đó nuôi trồng và khai thác hải sản được xác định là động lực chính cho sự phát triển.

Hướng thủy sản trở thành ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới. (Ảnh:St)
Hướng thủy sản trở thành ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới. (Ảnh:St)

Các hoạt động kinh tế trên biển được xác định bao gồm: đánh bắt và nuôi trồng thủy – hải sản; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí ngoài khơi; khai thác khoáng sản; năng lượng tái tạo; du lịch biển; kinh tế đảo và làm muối. Trong bối cảnh hiện nay, vấn đề phát triển bền vững đã được đặt ra nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường.

Mô hình nuôi cá bớp bằng lồng HDPE ở vùng biển hở ở tỉnh Khánh Hòa mang lại hiệu quả vượt trội. Ảnh: KS.
Mô hình nuôi cá bớp bằng lồng HDPE ở vùng biển hở ở tỉnh Khánh Hòa mang lại hiệu quả vượt trội. Ảnh: KS.

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 37/NQ-CP về Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030. Quan điểm bao trùm là sử dụng tài nguyên một cách có trách nhiệm, chuyển đổi sang nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, ít carbon. Đồng thời, duy trì tài sản tài nguyên thiên nhiên hướng tới bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, đa dạng sinh học và vốn tự nhiên.

Thực trạng động lực phát triển kinh tế biển cho thấy nuôi trồng và khai thác hải sản là động lực quan trọng. Việt Nam có bờ biển dài 3.260 km, diện tích mặt biển 1 triệu km2 và hơn 4.000 đảo, quần đảo với hơn 12.000 loài sinh vật biển. Thủy sản biển cùng với lợ và ngọt, năm 2024 đạt sản lượng trên 9,6 triệu tấn; trong đó, nuôi trồng 5,8 triệu tấn (hơn 60%) thuộc TOP 4 quốc gia trên thế giới; xuất khẩu 10,07 tỷ USD đến hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, thuộc TOP 3 thế giới.

Tuy nhiên, nguồn lợi hải sản đang suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ. Từ năm 2027 đến nay, EU đã cảnh báo ‘thẻ vàng’ IUU về khai thác vi phạm biển nước ngoài; quản lý, giám sát đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Chiến lược phát triển thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu chung đến năm 2030: Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia, sản xuất hàng hóa lớn gắn với công nghiệp hóa – hiện đại hóa; có thương hiệu uy tín, khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Tầm nhìn đến năm 2045: Thủy sản là ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học công nghệ tiên tiến; là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới; giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Định hướng và giải pháp thời gian tới bao gồm nuôi trồng thủy sản biển, phát triển nuôi các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế gắn bảo vệ môi trường sinh thái. Sản xuất giống chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng chủ lực, các loài mới có tiềm năng. Phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác. Về khai thác, tập trung phát triển khai thác hải sản vùng khơi, giảm dần cường lực khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi.

Tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ, phát triển nuôi trồng gắn với du lịch sinh thái, nghề cá giải trí. Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, chống khai thác IUU. Giảm thiểu, tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá, hiện đại hoá tàu cá; giảm tổn thất sau thu hoạch đến năm 2030 dưới 10%.

]]>
Thị trường trong nước – ‘Đòn bẩy’ cho ngành thủy sản khi xuất khẩu gặp khó https://tinhot.info/thi-truong-trong-nuoc-don-bay-cho-nganh-thuy-san-khi-xuat-khau-gap-kho/ Tue, 23 Sep 2025 03:02:12 +0000 https://tinhot.info/thi-truong-trong-nuoc-don-bay-cho-nganh-thuy-san-khi-xuat-khau-gap-kho/

Ngày 1/8, tại Hà Nội, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã phối hợp với Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) và Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam tổ chức Hội nghị thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước. Hội nghị này nhằm tìm kiếm giải pháp để tăng cường tiêu thụ thủy sản trong nước, trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Ông Trần Hữu Linh phát biểu tại hội nghị
Ông Trần Hữu Linh phát biểu tại hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, nhấn mạnh vai trò đặc biệt của thị trường trong nước trong bối cảnh xuất khẩu đối mặt nhiều khó khăn. Ông cho biết, chỉ trong vài tháng qua, thị trường nội địa đã có nhiều chuyển biến, cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ từ Chính phủ và các bộ, ngành. Đây là thời điểm quan trọng để nhìn nhận lại vai trò của thị trường nội địa như một dư địa chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

Theo ông Linh, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt trên 10 tỷ USD, đạt 106% kế hoạch và tăng hơn 12% so với năm 2023. Tuy nhiên, trước biến động từ các thị trường lớn như Mỹ, cùng áp lực cạnh tranh từ nhiều quốc gia, việc mở rộng tiêu thụ nội địa là hướng đi tất yếu. Ông cũng dẫn chứng, ngành thủy sản giải quyết tới 3-4 triệu lao động, chiếm khoảng 4-5% GDP, nhưng tiêu dùng trong nước vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Bình quân mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 40kg thủy sản/năm – thấp hơn đáng kể so với mức 60-70kg ở các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Malaysia. Ông Linh nhấn mạnh, cần có tư duy bài bản, chiến lược dài hạn, từ sản xuất đến phân phối, nhằm mở rộng dung lượng tiêu thụ trong nước.

Cục trưởng Linh chỉ rõ, hiện nay tỷ trọng thuỷ sản nội địa chiếm khoảng 60-70% với các mặt hàng chủ lực bao gồm tôm, cá basa, mực, cá biển; thuỷ sản nhập khẩu vẫn chiếm từ 30-40%. Để khai thác hết tiềm năng của thị trường nội địa, tăng thị phần tiêu thụ thủy sản sản xuất trong nước, các doanh nghiệp sản xuất thủy sản cần quan tâm phát triển kênh phân phối sản phẩm tại thị trường trong nước, đồng thời cần có sự đồng hành và hỗ trợ tích cực của các doanh nghiệp phân phối lớn.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cũng cho rằng, thị trường nội địa đang ngày càng khẳng định vai trò chiến lược trong mục tiêu phát triển bền vững và dài hạn của doanh nghiệp. Việc gắn tiêu thụ nội địa với xuất khẩu, có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nguyên liệu, từ đó tăng được sức cạnh tranh.

Tuy nhiên, thực tế, rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bài bản, có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, nhưng lại khó cạnh tranh trên sân nhà. Thị trường thủy hải sản hiện nay đang thiếu minh bạch về chất lượng, khi rất nhiều nhà máy sản xuất nội địa đầu tư thấp, giá thành rẻ. Trong khi doanh nghiệp xuất khẩu làm bài bản, chi phí cao (do đầu tư nhà máy đạt chứng chỉ quốc tế, nhân công, thuế…), không thu hút được người tiêu dùng, dù chất lượng vượt trội.

Hội nghị cũng ghi nhận nhiều ý kiến từ phía doanh nghiệp phân phối và các công ty sản xuất, chế biến thủy sản về những khó khăn đang gặp phải khi phát triển thị trường nội địa. Không ít doanh nghiệp cho rằng, chi phí logistics, vận chuyển và bảo quản thủy sản trong nước vẫn còn cao, khiến giá thành sản phẩm khó cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Nhiều ý kiến cũng đề cập đến tình trạng thiếu hụt hạ tầng chợ đầu mối chuyên biệt, mạng lưới phân phối chưa đồng bộ giữa các vùng miền, gây cản trở lớn trong việc mở rộng kênh tiêu thụ.

Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh, thị trường nội địa không chỉ là “bệ đỡ” trong bối cảnh xuất khẩu gặp khó, mà cần được xác định là một chiến lược dài hạn, mang tính nền tảng đối với sự phát triển bền vững của ngành thủy sản. Ông Linh cho rằng các doanh nghiệp không thể tiếp tục xem tiêu dùng trong nước là kênh phụ, hay nơi tiêu thụ sản phẩm xuất khẩu dư thừa, mà cần chủ động xây dựng chiến lược riêng cho thị trường này, với đầy đủ các khâu từ nuôi trồng, sản xuất, phân phối đến hậu kiểm.

Cũng theo Cục trưởng, việc phát triển thị trường trong nước không thể thành công nếu thiếu sự thấu hiểu hành vi người tiêu dùng và tính đặc thù vùng miền. Vì vậy, doanh nghiệp cần tăng cường nghiên cứu thị hiếu, khẩu vị và xu hướng tiêu dùng mới, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm để tiếp cận rộng rãi hơn các nhóm khách hàng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng.

]]>
Pin thể rắn – đột phá công nghệ thay đổi ngành công nghiệp lưu trữ năng lượng https://tinhot.info/pin-the-ran-dot-pha-cong-nghe-thay-doi-nganh-cong-nghiep-luu-tru-nang-luong/ Mon, 22 Sep 2025 18:52:27 +0000 https://tinhot.info/pin-the-ran-dot-pha-cong-nghe-thay-doi-nganh-cong-nghiep-luu-tru-nang-luong/

Pin thể rắn – Bước nhảy vọt tiếp theo trong công nghệ năng lượng, hứa hẹn thay đổi cách cung cấp năng lượng cho thế giới. Với khả năng sạc nhanh chóng chỉ trong vài phút và tuổi thọ dài hơn đáng kể so với pin lithium-ion hiện tại, pin thể rắn đang được coi là tương lai của ngành công nghiệp năng lượng.

Pin thể rắn sạc trong 3 phút và không bao giờ bắt lửa tại sao vẫn chưa có trong điện thoại và ô tô của bạn?- Ảnh 3.
Pin thể rắn sạc trong 3 phút và không bao giờ bắt lửa tại sao vẫn chưa có trong điện thoại và ô tô của bạn?- Ảnh 3.

Giáo sư Cengiz S. Ozkan, đồng tác giả chính của nghiên cứu, cho biết rằng pin thể rắn đang ngày càng tiến gần hơn đến hiện thực. Bài đánh giá của nhóm nghiên cứu cho thấy khoa học đã tiến xa đến đâu và cần những bước tiếp theo nào để đưa những loại pin này vào sử dụng hàng ngày.

Pin thể rắn sạc trong 3 phút và không bao giờ bắt lửa tại sao vẫn chưa có trong điện thoại và ô tô của bạn?- Ảnh 2.
Pin thể rắn sạc trong 3 phút và không bao giờ bắt lửa tại sao vẫn chưa có trong điện thoại và ô tô của bạn?- Ảnh 2.

Pin thể rắn hoạt động dựa trên nguyên lý tương tự pin lithium-ion, nhưng thay vì sử dụng chất lỏng dễ cháy để di chuyển các ion lithium, pin thể rắn sử dụng vật liệu rắn như gốm, polyme hoặc các hợp chất gốc sulfide. Sự thay đổi này không chỉ loại bỏ hoàn toàn nguy cơ cháy nổ, mà còn cho phép sử dụng kim loại lithium nguyên chất làm cực dương, giúp pin nhẹ hơn, dung lượng cao hơn và tuổi thọ dài hơn đáng kể.

Tốc độ sạc của pin thể rắn cũng vượt trội so với pin lithium-ion. Các thiết kế mới có thể đạt mức sạc 80% trong 12 phút, thậm chí chỉ 3 phút. Ngoài ra, pin thể rắn còn có tuổi thọ dài hơn, có thể duy trì hơn 90% dung lượng ngay cả sau 5.000 chu kỳ sạc.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa pin thể rắn vẫn còn là một thách thức. Pin thể rắn vẫn còn đắt đỏ và khó sản xuất ở quy mô lớn. Các vấn đề về giao diện, nơi các lớp rắn gặp nhau, vẫn ảnh hưởng đến hiệu suất và tuổi thọ pin.

Các công ty lớn như Toyota, Samsung, QuantumScape và Solid Power đang đầu tư mạnh vào pin thể rắn. Tuy nhiên, để pin thể rắn thực sự đến được tay người tiêu dùng đại chúng, các chuyên gia ước tính vẫn còn cần thêm nhiều năm nữa.

Pin thể rắn hứa hẹn khả năng tái chế tốt hơn pin lỏng, nhưng nhiều hóa chất điện phân rắn vẫn thiếu các giải pháp phục hồi bền vững. Việc phát triển pin thể rắn sẽ cần kỹ thuật chế tạo cẩn thận, đầu tư lớn và những đột phá khoa học cơ bản để có thể hiểu và triển khai đầy đủ tiềm năng của nó.

]]>
Công nghệ ADN giúp xác định danh tính liệt sĩ mất tích trong chiến tranh https://tinhot.info/cong-nghe-adn-giup-xac-dinh-danh-tinh-liet-si-mat-tich-trong-chien-tranh/ Mon, 22 Sep 2025 10:31:12 +0000 https://tinhot.info/cong-nghe-adn-giup-xac-dinh-danh-tinh-liet-si-mat-tich-trong-chien-tranh/

Giám định hài cốt liệt sĩ là một quá trình phức tạp và khó khăn, đặc biệt là khi các mẫu xương đã bị phân hủy nặng sau thời gian dài chôn cất. Theo Tiến sĩ Trần Trung Thành, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Giám định ADN, Viện Sinh học, khoảng 30% số mẫu thu thập không cho ra kết quả sau khi giám định. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc phát triển công nghệ và kỹ thuật mới để nâng cao năng lực giám định hài cốt.

Từ tháng 7/2019 đến nay, Trung tâm Giám định ADN đã phát triển 13 quy trình, thực hiện 800 đợt tách chiết ADN từ các mẫu xương lâu năm, tương đương khoảng 8.000 mẫu hài cốt liệt sĩ. Tỷ lệ tách chiết thành công dựa trên công nghệ phân tích ADN ty thể đạt 22%, góp phần trả lại danh tính nhiều liệt sĩ và giải mã được nhiều hệ gen của hài cốt liệt sĩ. Hiện tại, trung tâm đang lưu trữ khoảng 7.000 mẫu hài cốt liệt sĩ và có công suất giám định 4.000 mẫu/năm.

Để nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh, dự án ODA không hoàn lại “Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao” do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ đã được triển khai. Dự án này nhằm phát triển một hệ thống toàn diện để đối khớp ADN từ hài cốt bị phân hủy nặng với ADN từ các gia đình đang tìm kiếm người thân.

Khi áp dụng công nghệ phân tích ADN mới, cho phép khớp nối các mẫu không giới hạn dòng mẹ, đồng thời chấp nhận các mẫu họ hàng xa của cả dòng bố và dòng mẹ, số mẫu đối khớp thành công đạt 70/100 mẫu. Công nghệ mới được lựa chọn nhờ ứng dụng công nghệ giải trình tự thế hệ mới kết hợp phân tích các chỉ thị di truyền SNP trên gen nhân, cho phép xác định quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phí Quyết Tiến, Phó Viện trưởng Viện Sinh học, cho biết công nghệ mới này có khả năng phân tích các mẫu ADN bị phân mảnh với độ tuổi mẫu từ 50-70 năm. Viện đã chủ động đầu tư nghiên cứu, tiếp cận và làm chủ công nghệ hiện đại trong lĩnh vực giám định ADN, không chỉ mang ý nghĩa chuyên môn, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược trong việc hiện thực hóa các chủ trương lớn của Đảng.

Trung tâm Giám định ADN và Viện Sinh học đang tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu và áp dụng công nghệ mới để nâng cao năng lực giám định hài cốt liệt sĩ. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong lĩnh vực này không chỉ giúp xác định danh tính liệt sĩ mà còn góp phần giải mã hệ gen của hài cốt liệt sĩ, từ đó giúp các gia đình tìm kiếm người thân.

]]>
Không khí trong nhà và ô tô chứa hàng nghìn hạt vi nhựa gây hại sức khỏe https://tinhot.info/khong-khi-trong-nha-va-o-to-chua-hang-nghin-hat-vi-nhua-gay-hai-suc-khoe/ Sun, 21 Sep 2025 21:30:53 +0000 https://tinhot.info/khong-khi-trong-nha-va-o-to-chua-hang-nghin-hat-vi-nhua-gay-hai-suc-khoe/

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PLOS One đã đưa ra lời cảnh báo về việc không khí trong nhà và ô tô chứa hàng nghìn hạt vi nhựa cực nhỏ. Những hạt vi nhựa này có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và tích tụ trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng. Theo nghiên cứu, mỗi người trưởng thành có thể hít phải khoảng 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày từ không khí trong nhà. Kích thước của những hạt vi nhựa này dao động từ 1 đến 10 micromet, nhỏ hơn cả tế bào hồng cầu.

Một hình ảnh kính hiển vi điện tử của một màng lọc với các hạt vi nhựa bị mắc kẹt bên trong. Ảnh: Science Alert
Một hình ảnh kính hiển vi điện tử của một màng lọc với các hạt vi nhựa bị mắc kẹt bên trong. Ảnh: Science Alert

Những hạt vi nhựa siêu nhỏ này chủ yếu phát sinh từ sự hao mòn của các vật liệu nhựa trong đời sống hàng ngày. Các nguồn gốc phổ biến bao gồm đồ gia dụng, vải nội thất, rèm cửa, thảm trải sàn, và đặc biệt là các chi tiết trong xe hơi. Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng việc tiếp xúc lâu dài với vi nhựa có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Một số rủi ro có thể kể đến như rối loạn nội tiết, vô sinh và dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển thần kinh, bệnh tim mạch và ung thư.

Theo nghiên cứu, không khí trong nhà bị ô nhiễm rất nhiều vi nhựa, với nồng độ trung bình là 528 hạt vi nhựa trên một mét khối. Nồng độ này cao hơn gấp 100 lần so với ước tính trước đây. Ảnh: Getty Images
Theo nghiên cứu, không khí trong nhà bị ô nhiễm rất nhiều vi nhựa, với nồng độ trung bình là 528 hạt vi nhựa trên một mét khối. Nồng độ này cao hơn gấp 100 lần so với ước tính trước đây. Ảnh: Getty Images

Đặc biệt, cabin ô tô được mô tả là môi trường lý tưởng để tích tụ vi nhựa. Không gian kín, ít thông gió, và chứa nhiều vật liệu nhựa dễ phân rã dưới tác động của nhiệt độ, ma sát và ánh nắng là những yếu tố góp phần tạo nên điều này. Kết quả nghiên cứu cho thấy mỗi mét khối không khí trong xe chứa 2.238 hạt vi nhựa, cao gấp 4 lần so với trong nhà ở.

Vi nhựa là những hạt nhỏ có thể đi sâu vào phổi và thậm chí có thể đi vào máu. Ảnh: iStock
Vi nhựa là những hạt nhỏ có thể đi sâu vào phổi và thậm chí có thể đi vào máu. Ảnh: iStock

Dù vi nhựa có mặt ở khắp nơi, các chuyên gia khẳng định mỗi cá nhân vẫn có thể giảm thiểu đáng kể mức độ phơi nhiễm nếu thay đổi một số thói quen hàng ngày. Một số biện pháp có thể được thực hiện như tránh sử dụng đồ nhựa dùng một lần, sử dụng ly inox, cốc thủy tinh và hộp đựng bằng thủy tinh thay cho đồ nhựa, không hâm nóng thực phẩm trong bao bì nhựa, mang túi vải khi đi siêu thị và hạn chế sử dụng túi nilon.

Nghiên cứu cho thấy mức độ vi nhựa bên trong ô tô cao hơn bên trong nhà. Ảnh: Getty Images
Nghiên cứu cho thấy mức độ vi nhựa bên trong ô tô cao hơn bên trong nhà. Ảnh: Getty Images

Vi nhựa không còn là vấn đề môi trường xa vời mà đã trở thành một mối nguy rõ ràng đối với sức khỏe cộng đồng. Khi không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày, ngay trong nhà ở hay xe ô tô, đã bị bao phủ bởi hạt nhựa siêu nhỏ, việc nhận thức rõ rủi ro và thay đổi hành vi tiêu dùng là điều cấp thiết. Mọi người cần có những hành động cụ thể để bảo vệ bản thân và nâng cao ý thức về tác động của vi nhựa đối với môi trường và sức khỏe con người.

Các nhà nghiên cứu đã tính toán số lượng hạt vi nhựa có kích thước khác nhau mà con người hít phải mỗi ngày khi ở trong môi trường trong nhà. Ảnh: Science Alert
Các nhà nghiên cứu đã tính toán số lượng hạt vi nhựa có kích thước khác nhau mà con người hít phải mỗi ngày khi ở trong môi trường trong nhà. Ảnh: Science Alert

Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn để hiểu rõ hơn về tác động của vi nhựa lên sức khỏe con người. Đồng thời, việc tìm ra các giải pháp hiệu quả để giảm thiểu sự hiện diện của vi nhựa trong môi trường cũng là một nhiệm vụ quan trọng. Thông qua những nỗ lực này, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro liên quan đến vi nhựa và tạo ra một môi trường sống lành mạnh hơn cho tất cả mọi người.

]]>
Phụ nữ có xu hướng ganh ghét, đố kỵ với đồng giới hơn? https://tinhot.info/phu-nu-co-xu-huong-ganh-ghet-do-ky-voi-dong-gioi-hon/ Fri, 19 Sep 2025 22:47:19 +0000 https://tinhot.info/phu-nu-co-xu-huong-ganh-ghet-do-ky-voi-dong-gioi-hon/

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Giáo sư Tim Clutton-Brock, Đại học Cambridge, đã thực hiện nghiên cứu này với sự tham gia của gần 600 người từ 25 đến 45 tuổi, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ như thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh…

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn rất dễ nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Đặc biệt, nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy phụ nữ tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính, liên quan đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này có nghĩa là phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới.

Thông tin thêm tại https://www.nature.com/ .Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị.

Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế.

Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt. Tìm hiểu thêm tại https://en.wikipedia.org/wiki/Nature_(journal) .

]]>
Tổ tiên của khoai tây là cà chua? https://tinhot.info/to-tien-cua-khoai-tay-la-ca-chua/ Fri, 19 Sep 2025 21:18:15 +0000 https://tinhot.info/to-tien-cua-khoai-tay-la-ca-chua/

Một nghiên cứu đột phá gần đây đã vén màn bí mật về tổ tiên của khoai tây hiện đại. Theo phát hiện này, khoai tây là kết quả của sự lai ghép tự nhiên diễn ra cách đây 9 triệu năm giữa một loài cà chua hoang và một họ hàng xa có tên Etuberosum. Sự kiện di truyền này đã tạo ra một loài thực vật mới có khả năng hình thành củ, cơ quan lưu trữ dinh dưỡng giúp cây trồng thích nghi với môi trường lạnh giá dần tại dãy Andes.

Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là... cà chua - Ảnh 4.
Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là… cà chua – Ảnh 4.

Trong công bố trên tạp chí khoa học Cell, một nhóm các nhà sinh học tiến hóa và chuyên gia giải mã gene quốc tế đã trình bày lời giải bất ngờ về nguồn gốc của khoai tây. Qua việc phân tích 450 bộ gene từ các giống khoai tây hoang và thuần hóa, họ đã phát hiện ra rằng khoảng 14 triệu năm trước, cà chua hoang và Etuberosum từng cùng tách ra từ một tổ tiên chung.

Khoai tây là một trong những cây lương thực chủ chốt nuôi sống nhân loại, từng được thuần hóa ở vùng Andes cách đây khoảng 10.000 năm. Tuy nhiên do thực vật ít để lại dấu tích trong hóa thạch, nên nguồn gốc tiến hóa của khoai tây vẫn là bí ẩn lâu dài đối với các nhà khoa học - Ảnh: AI
Khoai tây là một trong những cây lương thực chủ chốt nuôi sống nhân loại, từng được thuần hóa ở vùng Andes cách đây khoảng 10.000 năm. Tuy nhiên do thực vật ít để lại dấu tích trong hóa thạch, nên nguồn gốc tiến hóa của khoai tây vẫn là bí ẩn lâu dài đối với các nhà khoa học – Ảnh: AI

Đến khoảng 9 triệu năm trước, sự lai giống tự nhiên giữa hai nhánh này đã tạo ra loài cây có khả năng mọc củ, tiền thân của khoai tây hiện đại. Etuberosum chỉ gồm 3 loài, có hình dáng hoa và lá giống khoai tây nhưng không mọc củ. Các loài này hiện nay chỉ xuất hiện ở một số nơi biệt lập như đảo Juan Fernández giữa Thái Bình Dương và rừng nhiệt đới ở Chile.

Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là cà chua - Ảnh 3.
Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là cà chua – Ảnh 3.

Việc tiến hóa để mọc củ đã giúp khoai tây có lợi thế vượt trội trong môi trường khắc nghiệt, từ đó mở rộng chủng loài và tạo nên sự đa dạng phong phú như ngày nay. Giáo sư Sanwen Huang, chủ tịch Viện Khoa học nông nghiệp nhiệt đới Trung Quốc, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ rằng khám phá gene ẩn sau củ khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới thích nghi tốt hơn với biến đổi khí hậu, sâu bệnh hay khô hạn.

Hiện đã có hơn 100 loài khoai tây hoang mọc củ, dù không phải loài nào cũng ăn được do chứa độc tố. Khoai tây hiện là cây lương thực quan trọng thứ ba toàn cầu, chỉ sau lúa mì và lúa gạo, góp phần vào 80% lượng calo nhân loại tiêu thụ. Hiểu được nguồn gốc tiến hóa của khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới với đặc tính tốt hơn.

Tổ chức Lương nông của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã quyết định lấy năm 2008 là Năm quốc tế khoai tây, nhằm tôn vinh giá trị của loại củ này. Khoai tây vẫn là cứu cánh tại nhiều vùng khô hạn, mùa hè ngắn và địa hình cao, nơi mà lúa hay ngô không thể trồng được. Và nguồn gốc kỳ lạ của loài củ này, một sự kết hợp tình cờ giữa hai giống cây chẳng liên quan, lại chính là điều khiến nó đặc biệt.

]]>
Trắc nghiệm kiến thức: Bạn có thể điền đúng 5 câu ca dao tục ngữ trong 1 phút? https://tinhot.info/trac-nghiem-kien-thuc-ban-co-the-dien-dung-5-cau-ca-dao-tuc-ngu-trong-1-phut/ Fri, 19 Sep 2025 00:16:52 +0000 https://tinhot.info/trac-nghiem-kien-thuc-ban-co-the-dien-dung-5-cau-ca-dao-tuc-ngu-trong-1-phut/

Câu ca dao, tục ngữ thường chứa đựng những lời dạy, kinh nghiệm sống quý báu của ông cha ta. Tuy nhiên, để xác định từ còn thiếu trong câu ca dao, tục ngữ ở hình bên dưới là gì, cần có hình ảnh cụ thể hoặc cung cấp thêm thông tin chi tiết về câu ca dao, tục ngữ đó.

Vì không có thông tin cụ thể về hình ảnh hay câu ca dao, tục ngữ được đề cập, nên rất khó để đưa ra một câu trả lời chính xác. Thông thường, các câu ca dao, tục ngữ có nội dung giáo dục, khuyên răn con cháu về lối sống, cách đối nhân xử thế, và những kinh nghiệm trong cuộc sống hàng ngày.

Ví dụ, một số câu tục ngữ có chứa từ còn thiếu như: “Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” hay “Một cây làm nên vường, một người không làm nên làng”. Những câu tục ngữ này thể hiện sự khôn khéo trong giao tiếp và sự đóng góp của cá nhân trong cộng đồng.

Điền từ còn thiếu để hoàn thành đúng câu ca dao, tục ngữ Việt Nam, trong 1 phút bé làm đúng bao nhiêu câu? - 1
Điền từ còn thiếu để hoàn thành đúng câu ca dao, tục ngữ Việt Nam, trong 1 phút bé làm đúng bao nhiêu câu? – 1

Mỗi câu ca dao, tục ngữ đều ẩn chứa những bài học sâu sắc về cuộc sống. Việc tìm hiểu và sử dụng chúng một cách phù hợp có thể giúp chúng ta rèn luyện bản thân và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh.

Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của câu ca dao, tục ngữ cụ thể mà bạn đang tìm hiểu, vui lòng cung cấp thêm thông tin hoặc hình ảnh liên quan để có thể đưa ra một câu trả lời chính xác hơn.

]]>
Pin thể rắn – bước đột phá công nghệ giúp ngành xe điện lên ngôi https://tinhot.info/pin-the-ran-buoc-dot-pha-cong-nghe-giup-nganh-xe-dien-len-ngoi/ Thu, 18 Sep 2025 18:31:19 +0000 https://tinhot.info/pin-the-ran-buoc-dot-pha-cong-nghe-giup-nganh-xe-dien-len-ngoi/

Pin thể rắn đang nổi lên như một yếu tố quan trọng trong cuộc đua toàn cầu về điện khí hóa phương tiện, với tiềm năng thay thế pin lithium-ion truyền thống. Công nghệ này mang đến một loạt ưu điểm về tốc độ sạc, độ an toàn, tuổi thọ và khả năng ứng dụng rộng rãi.

So với pin lithium-ion truyền thống, pin thể rắn sử dụng vật liệu rắn như gốm, polyme hoặc hợp chất sulfide để di chuyển ion lithium. Điều này giúp loại bỏ chất lỏng dễ cháy và tăng đáng kể độ an toàn. Hơn nữa, pin thể rắn cho phép sử dụng lithium kim loại nguyên chất làm cực dương, giúp tăng mật độ năng lượng và giảm khối lượng pin.

Theo Giáo sư Cengiz S. Ozkan, pin thể rắn có thể sạc đến 80% chỉ trong 3-12 phút, trong khi pin lithium-ion hiện nay thường mất từ 30 đến 60 phút để đạt mức tương đương. Tuổi thọ vượt trội của pin thể rắn cũng là một điểm đáng chú ý, với khả năng duy trì tới 90% dung lượng sau hơn 5.000 chu kỳ sạc, tương đương 15-20 năm sử dụng.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức, bao gồm chi phí sản xuất cao, phức tạp trong quá trình sản xuất và nguy cơ hình thành dendrite. Để vượt qua những rào cản này, các nhà khoa học đang tập trung vào cải tiến công nghệ sản xuất, mô phỏng hành vi vật liệu và cải thiện hiệu suất tại giao diện giữa các lớp pin.

Nhiều tập đoàn lớn như Toyota, Samsung, QuantumScape, Solid Power và Qing Tao Energy đang đầu tư hàng trăm triệu USD vào việc phát triển pin thể rắn. Với tiềm năng to lớn và sự quan tâm của các tập đoàn lớn, pin thể rắn hứa hẹn sẽ là một bước ngoặt mới cho ngành công nghiệp xe điện trong tương lai.

Với những ưu điểm vượt trội và sự đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn lớn, pin thể rắn đang trở thành một trong những công nghệ quan trọng trong tương lai của ngành công nghiệp xe điện. Việc tiếp tục cải tiến công nghệ và giảm thiểu chi phí sản xuất sẽ giúp pin thể rắn trở thành một lựa chọn phổ biến cho các nhà sản xuất xe điện và người tiêu dùng trên toàn cầu.

]]>
Thái Nguyên đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong xã hội https://tinhot.info/thai-nguyen-day-manh-chuyen-doi-so-toan-dien-trong-xa-hoi/ Thu, 18 Sep 2025 17:46:08 +0000 https://tinhot.info/thai-nguyen-day-manh-chuyen-doi-so-toan-dien-trong-xa-hoi/

Chuyển đổi số đang ngày càng trở thành một động lực quan trọng trong sự phát triển của đất nước, với mục tiêu tạo ra một xã hội hiện đại, hiệu quả và bền vững. Tại Việt Nam, việc chuyển đổi số được xác định bắt đầu từ việc đổi mới tư duy và nâng cao nhận thức trong toàn xã hội. Sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và các cấp, ngành, lĩnh vực là yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả trong quá trình này.

Thành viên xung kích công nghệ số cộng đồng phường Bắc Kạn đến tận nhà hỗ trợ người dân tích hợp các dịch vụ số.
Thành viên xung kích công nghệ số cộng đồng phường Bắc Kạn đến tận nhà hỗ trợ người dân tích hợp các dịch vụ số.

Cộng đồng doanh nghiệp đang đóng vai trò tiên phong trong việc số hóa và chuyển đổi số. Nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã đã triển khai hiệu quả các giải pháp số hóa trong quy trình sản xuất và kinh doanh. Tại Thái Nguyên, việc ứng dụng công nghệ số trong hoạt động của các hợp tác xã đang mang lại những kết quả rõ nét. Năng suất và chất lượng sản phẩm được nâng cao, chi phí sản xuất giảm nhờ áp dụng thiết bị thông minh; đồng thời, khả năng tiếp cận thị trường cũng được mở rộng thông qua các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội.

Một trong những ví dụ điển hình là Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao BK FOODS, xã Bạch Thông. Đa số sản phẩm của hợp tác xã đã đạt tiêu chuẩn OCOP, và mục tiêu hiện nay là từng bước chinh phục thị trường quốc tế. Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc chủ động ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất, đặc biệt ở khâu quảng bá và giới thiệu sản phẩm, trở nên hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, công nghệ cũng đã đi vào cuộc sống hàng ngày của người dân. Tại tỉnh Thái Nguyên, các xã phía Bắc đang ráo riết triển khai hỗ trợ người dân tích hợp giấy tờ và cài đặt chữ ký số cho người dân. Chương trình ‘Bình dân học AI’ đang lan rộng khắp tỉnh, với mục tiêu chuyển đổi nhận thức, thói quen công nghệ trong toàn dân.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể đã đẩy mạnh tuyên truyền về nhận thức số, phổ biến, quán triệt thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2021 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Chương trình ‘Bình dân học AI’ được triển khai đồng bộ, phù hợp thực tiễn, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Tính đến nay, toàn tỉnh đã có hơn 356.000 người tham gia chương trình ‘Bình dân học AI’.

Thái Nguyên xác định chuyển đổi số là cuộc cách mạng tư duy, là công cụ quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện đời sống nhân dân và thúc đẩy tăng trưởng. Để công cuộc này thành công, mỗi tổ chức, cá nhân cần có tư duy đúng, mục tiêu rõ ràng, kế hoạch cụ thể và tinh thần đổi mới, sáng tạo nhằm khai thác tối đa tiềm năng công nghệ, tạo ra giá trị thiết thực và cơ hội phát triển bền vững.

]]>